το κείμενο σε μορφή pdf εδώ.
Γιατί επιλέγουμε να ασχοληθούμε με τον εθνικισμό
Η μπροσούρα αυτή προέκυψε από την ανάγκη της συλλογικότητας να αναλύσει το ζήτημα του εθνικισμού-πατριωτισμού, αφενός επειδή τον αναγνωρίζουμε ως ένα βασικό ιδεολογικό όπλο που χρησιμοποίησε και χρησιμοποιεί το κράτος και το κεφαλαίο ιστορικά για την ανάσχεση των κοινωνικών-ταξικών αγώνων, και αφετέρου λόγω της παγκόσμιας έντασής του τα τελευταία χρόνια.
Πέρα από την άμεση και άρρηκτη σχέση του εθνικισμού με το κράτος, το έναυσμα για την ενδελεχέστερη ενασχόλησή μας με τον εθνικισμό δόθηκε από μια σειρά διαφορετικών γεγονότων των τελευταίων ετών, κατά την ανάλυση των οποίων ο εθνικισμός-πατριωτισμός προέκυπτε ως ένα από τα βασικότερα κοινά τους σημεία.
Με αφορμή τις διαπραγματεύσεις για το όνομα της Β. Μακεδονίας, ο ριζωμένος κοινωνικά εθνικισμός βρήκε την ευκαιρία να εκφραστεί στο δρόμο και αποτέλεσε πεδίο οξύτατης κομματικής αντιπαράθεσης. Ο στρατός, δι’ αντιπροσώπων (Φράγκος), εμφανίστηκε ως ο εθνικός, υπερκομματικός και διαταξικός μηχανισμός που είναι έτοιμος να αγωνιστεί και πολιτικά για τη σωτηρία του έθνους. Αντίστοιχο ρόλο έπαιξε και η εκκλησία.
Με αφορμή τις έρευνες για φυσικό αέριο στην ανατολική μεσόγειο και τις διακρατικές συμμαχίες και διενέξεις για μοίρασμα των ΑΟΖ, επανεμφανίζεται ο «προαιώνιος εξωτερικός εχθρός» καθώς και η απειλή ενός πολέμου, η οποία πάντοτε δρα συσπειρωτικά γύρω από το έθνος-κράτος.
Και, συμπληρώνοντας το εθνικιστικό πανηγύρι, έρχεται και ο εορτασμός των 200 χρόνων από την «επανάσταση του 1821», ο εορτασμός της γέννησης του ελληνικού έθνους-κράτους, ο οποίος θεωρούμε ότι θα αποτελέσει το έδαφος για την εντονότερη προπαγάνδιση εθνικιστικών μύθων και θέσεων. Είναι σχετικά πρόσφατες οι δηλώσεις της υπ. παιδείας (Κεραμέως) ότι στόχος της διδασκαλίας της σχολικής ιστορίας είναι η διαμόρφωση-ανάπτυξη της εθνικής συνείδησης (πρόκειται για επαναδιατύπωση του συντάγματος του ελληνικού κράτους που αναφέρει ότι «η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό […] την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης»).
Ένας επιπλέον λόγος, εξίσου σημαντικός, για την ενασχόλησή μας με τον εθνικισμό είναι η σχέση του με τα κινήματα. Διαχρονικά, έχει αποτελέσει όριο των κοινωνικών και ταξικών αγώνων και μέσο αφομοίωσής τους από το κράτος. Σε αυτό το πλαίσιο, επισημαίνουμε τη χρήση του ως ιδεολογικό και αναλυτικό εργαλείο από ολόκληρο το πολιτικό φάσμα, αναλύοντας περισσότερο τη λιγότερο προβεβλημένη σχέση του με την αριστερά.
Για τον ίδιο λόγο ασχοληθήκαμε επιπλέον με τα εθνικοαπελευθερωτικά και σεπαρατιστικά κινήματα καθώς και με άλλες, ιδεολογικά συναφείς με το έθνος, θεωρίες (αντιιμπεριαλισμός) θεωρώντας ότι μέσω αυτών εισάγεται και ενδυναμώνεται ο εθνικισμός μέσα στην τάξη μας.